زندگینامه امام حسین (ع)

نام : حسین .

در انجیل مسمى به طاب و در تورات به شبیر است .

کنیه : ابوعبداللّه و ابوعلى .

الـقـاب : سـیدالشهداء, سبط ثانى, سید شباب اهل الجنة, سبط الاسباط, رشید, وفى, طیب, سید, زکى, مبارک و….

منصب : معصوم پنجم و امام سوم شیعیان .

تاریخ ولادت : سوم شعبان سال چهارم هجرى .

بـرخى مورخان روز تولد آن حضرت را پنجم شعبان دانسته اند. و برخى نیز سال تولد ایشان را سوم هجرى ذکر کرده اند.

محل تولد : مدینه مشرفه , در سرزمین حجاز (عربستان سعودى کنونى ).

نسب پدرى : امیرالمؤمنین , امام على بن ابى طالب بن عبدالمطلب (ع ).

مادر : فاطمه زهرا(س ), دختر پیامبر اسلام (ص )…

مـدت امـامـت : از زمان شهادت برادرش , امام حسن مجتبى (ع ), در صفر سال ۵۰هجرى تا محرم سال ۶۱, به مدت ۱۰ سال .

تـاریـخ و سـبب شهادت : بعد از ظهر روز دهم (عاشورا) محرم سال ۶۱ هجرى به همراه تعدادى از نزدیکان , یاران و اصحابش در سرزمین کربلا با شمشیرهاى بران لشکریان عمر بن سعد که از سوى عـبـیـداللّه بن زیاد (والى کوفه ) و یزید بن معاویه (خلیفه شام ) به جنگ آن حضرت آمده بودند, با وضع فجیعى به شهادت رسیدند.شهادت آن حضرت در سن ۵۷ سالگى بود.

محل دفن : کربلا, در سمت غربى رود فرات (کشور عراق کنونى ).

همسران : ۱٫ لیلى , دختر ابى مره ثقفى . ۲٫ شهربانو, دختر یزدگرد سوم . ۳٫ رباب ,دختر امراالقیس .۴٫ ام اسحاق , دختر طلحه تیمى . ۵٫ قضاعیه (ام جعفر). ۶٫ حفصه ,دختر عبدالرحمن بن ابى بکر.

فرزندان : ۱٫ امام زین العابدین (ع ). ۲٫ على اکبر, ۳٫ جعفر. ۴٫ عبداللّه رضیع .۵٫سکینه . ۶٫ فاطمه .

از مـیـان فـرزنـدان امام حسین (ع ), جعفر در زمان حیات پدرش وفات یافت وعلى اکبر و عبداللّه (معروف به على اصغر) در کربلا شهید شدند و نسل آن حضرت تنها از طریق امام زین العابدین (ع ) زیـاد گـردیـد. برخى مورخان تعداد فرزندان امام حسین (ع ) را با ذکر نام هاى على اصغر, محمد و زیـنـب , نه نفر دانسته اند. همچنین در برخى کتب شیعه , دخترى به نام رقیه نیز براى آن حضرت ذکر شده که در سن سه سالگى در ایام اسارت در شام , از اندوه فراق پدرش وفات یافت .

اصـحـاب : یـاران و اصـحـاب اباعبداللّه الحسین (ع ), چه آنان که قبل از شهادت آن حضرت وفات یافته اند و چه آنان که پس از شهادت ایشان از دنیا رفته اند, بسیارزیادند. در این جا تنها نام آنانى را که در واقعه عاشورا به شرف شهادت نایل آمده اند,ذکر مى کنیم:

۱٫ عباس بن على ,معروف به ابوالفضل العباس (ع ).
۲٫ ابوبکربن على .
۳٫ محمد اصغربن على .
۴٫ عبداللّه بن على .
۵٫ عبداللّه بن اصغر.
۶٫ جعفربن على .
۷٫ عمربن على .
۸٫ عثمان بن على .
۹٫ محمدبن عباس بن على .
۱۰٫ عبداللّه بن عباس بن على .
۱۱٫ على بن حسین (على اکبر).
۱۲٫ عبداللّه رضیع (على اصغر).
۱۳٫ ابراهیم بن حسین .
۱۴٫ قاسم بن حسن .
۱۵٫ ابوبکربن حسن .
۱۶٫ عبداللّه بن حسن .
۱۷٫ بشربن حسن .
۱۸٫ محمدبن عبداللّه بن جعفر.
۱۹٫ عون بن عبداللّه بن جعفر.
۲۰٫ عبیداللّه بن عبداللّه بن جعفر.
۲۱٫ مسلم بن عقیل .
۲۲٫ جعفربن عقیل .
۲۳٫ جعفر بن محمد بن عقیل .
۲۴٫ عبدالرحمان بن عقیل .
۲۵٫ عبداللّه اکبر بن عقیل .
۲۶٫ عبداللّه بن مسلم بن عقیل .
۲۷٫ عون بن مسلم بن عقیل .
۲۸٫ محمد بن مسلم بن عقیل .
۲۹٫ محمدبن ابى سعید بن عقیل .
۳۰٫ احمدبن محمد هاشمى .
ب ) غیر بنى هاشم ۳۱٫ ابراهیم بن حصین اسدى .
۳۲٫ ابو حتوف بن حارث اسدى .
۳۳٫ ابو عامر نهشلى .
۳۴٫ ادهم بن امیه عبدى .
۳۵٫ اسلم ترکى .
۳۶٫ امیة بن سعد طائى .
۳۷٫ انس بن حارث کاهلى .
۳۸٫ انیس بن معقل اصبحى .
۳۹٫ برید بن خضیر همدانى .
۴۰٫ بشر بن عبداللّه خضرمى .
۴۱٫ بکربن حى تیمى .
۴۲٫ جابربن حجاج تیمى .
۴۳٫ جبلة بن حارث سلمانى .
۴۴٫ جنادة بن حارث سلمانى .
۴۵٫ جنادة بن کعب انصارى .
۴۶٫ جون , غلام ابى ذر.
۴۷٫ جوین بن مالک تمیمى .
۴۸٫ حارث بن امرئ القیس کندى .
۴۹٫ حارث بن نبهان .
۵۰٫ حباب بن حارث .
۵۱٫ حباب بن عامر.
۵۲٫ حبشى بن قاسم .
۵۳٫ حبیب بن مظاهر اسدى .
۵۴٫ حجاج بن بدر سعدى .
۵۵٫ حجاج بن مسروق جعفى .
۵۶٫ حربن یزید ریاحى .
۵۷٫ حلاس بن عمرو راسبى .
۵۸٫ حنظلة بن اسعد شبامى .
۵۹٫ حنظلة بن عمرو شیبانى .
۶۰٫ رافع , غلام مسلم ازدى .
۶۱٫ زاهر بن عمرو کندى .
۶۲٫ زهیر بن بشر خثعمى .
۶۳٫ زهیر بن سلیم ازدى .
۶۴٫ زهیر بن قیس بجلى .
۶۵٫ زیادبن عریب .
۶۶٫ سالم , غلام بنى مدینه .
۶۷٫ سالم ,غلام عامر عبدى .
۶۸٫ سعد بن حارث انصارى .
۶۹٫ سعد, غلام على بن ابى طالب (ع ).
۷۰٫ سعد, غلام عمروبن خالد.
۷۱٫ سعید بن عبداللّه حنفى .
۷۲٫ سلمان بن مضارب بجلى .
۷۳٫ سلیمان , غلام امام حسین (ع ).
۷۴٫ سواربن منعم نهمى .
۷۵٫ سوید بن عمرو.
۷۶٫ سیف بن حارث جابرى .
۷۷٫ سیف بن مالک عبدى .
۷۸٫ شبیب , غلام حارث جابرى .
۷۹٫ شوذب , غلام بنى شاکر.
۸۰٫ ضرغامة بن مالک .
۸۱٫ عائذ بن مجمع .
۸۲٫ عابس بن ابى شبیب شاکرى .
۸۳٫ عامر بن حسان طایى .
۸۴٫ عامر بن مسلم عبدى .
۸۵٫ عباد بن مهجر جهنى .
۸۶٫ عبدالاعلى بن یزید کلبى .
۸۷٫ عبدالرحمن ارحبى .
۸۸٫ عبدالرحمن بن عبد ربه .
۸۹٫ عبدالرحمن بن عروه .
۹۰٫ عبدالرحمن بن مسعود.
۹۱٫ عبداللّه بن ابى بکر.
۹۲٫ عبداللّه بن بشر خثعمى .
۹۳٫ عبداللّه بن عروه .
۹۴٫ عبداللّه بن عمیر.
۹۵٫ عبداللّه بن یزید عبدى .
۹۶٫ عبیداللّه بن یزید عبدى .
۹۷٫ عقبة بن سمعان .
۹۸٫ عقبة بن صلت جهنى .
۹۹٫ عمارة بن صلخب ازدى .
۱۰۰٫ عمران بن کعب اشجعى .
۱۰۱٫ عمار بن حسان طائى .
۱۰۲٫ عمار بن سلامه دالانى .
۱۰۳٫ عمرو بن عبداللّه جندعى .
۱۰۴٫ عمروبن خالد ازدى .
۱۰۵٫ عمرو بن خالد صیداوى .
۱۰۶٫ عبداللّه بن بقطر.
۱۰۷٫ عمرو بن قرظه .
۱۰۸٫ عمرو بن مطاع .
۱۰۹٫ عمرو بن جناده .
۱۱۰٫ عمرو بن ضبیعه .
۱۱۱٫ عمروبن کعب (ابوثمامه صائدى ).
۱۱۲٫ قارب , غلام امام حسین (ع ).
۱۱۳٫ قاسط بن زهیر.
۱۱۴٫ قاسم بن حبیب ازدى .
۱۱۵٫ کردوس تغلبى .
۱۱۶٫ کنانة بن عتیق .
۱۱۷٫ مالک بن ذودان .
۱۱۸٫ مالک بن عبداللّه جابرى .
۱۱۹٫ مجمع جهنى .
۱۲۰٫ مجمع بن عبیداللّه .
۱۲۱٫ محمد بن بشیر حضرمى .
۱۲۲٫ مسعود بن حجاج .
۱۲۳٫ مسلم بن عوسجه اسدى .
۱۲۴٫ مسلم بن کثیر ازدى .
۱۲۵٫ مسقط بن زهیر تغلبى .
۱۲۶٫ منحج , غلام امام حسین (ع ).
۱۲۷٫ موقع بن ثمامه اسدى .
۱۲۸٫ نافع بن هلال جملى .
۱۲۹٫ نصر, غلام امیرالمؤمنین ,على (ع ).
۱۳۰٫ نعمان بن عمرو راسبى .
۱۳۱٫ نعیم بن عجلان .
۱۳۲٫ واضح رومى .
۱۳۳٫ وهب بن حباب کلبى .
۱۳۴٫ یزید بن ثبیط کلبى .
۱۳۵٫ یزید بن زیاد کندى .
۱۳۶٫ یزید بن مغفل جعفى .
۱۳۷٫ قیس بن مسهر صیداوى .
۱۳۸٫ هانى بن عروه .
۱۳۹٫ عبداللّه بن عفیف ازدى .
اصـحـاب امـام حسین (ع ) بهترین یاران اهل بیت (ع ) بودند, چه این که آنان دست ازاهل و عیال خـود کـشـیده و به یارى امامشان شتافتند و در معرکه نبرد, پیش مرگ رهبرخود شدند. با این که امـام حـسـیـن (ع ) در شب عاشورا بیعت خویش را از همه بازستاندو آنان را براى بازگشت مخیر سـاخـت , امـا آنان با نشاط و روحیه اى وصف ناپذیرایستادگى کرده و گفتند: اگر ما را هفتاد بار بـکشند, بدنمان را آتش بزنند و دوباره زنده کنند, دست از یارى تو نکشیده و از تو جدا نمى شویم .
آرى , همین عشق و ایثار بود که تعداد اندک آنان را در برابر سپاه مسلح و مجهز سى هزار نفره عمر بن سعد, از بامدادتا عصر روز عاشورا, پایدار نگاه داشت.

زمامداران معاصر

۱٫ پیامبر اسلام , حضرت محمد (ص ), (۱-۱۱ق .).
۲٫ ابوبکر بن ابى قحافه (۱۱-۱۳ق .).
۳٫ عمر بن خطاب (۱۳-۲۳ق .).
۴٫ عثمان بن عفان (۲۳-۳۵ق .).
۵٫ امیرالمؤمنین , على بن ابى طالب (ع ), (۳۵-۴۰ق .).
۶٫ امام حسن مجتبى (ع ), (۴۰-۴۱ق .).
۷٫ معاویة بن ابى سفیان (۳۵-۶۰ق .).
۸٫ یزید بن معاویه (۶۰-۶۴ق .).
سـه تن از زمامداران فوق , یعنى پیامبر اسلام (ص ), امیرالمؤمنین (ع ) و امام حسن مجتبى (ع ), به امـام حسین (ع ) علاقه و محبت شدیدى داشتند و آن حضرت نزد آنان از جایگاه ویژه اى برخوردار بود. امام حسین (ع ), که دخترزاده و سبط ثانى پیامبراکرم (ص ) بود, به همراه برادرش , امام حسن مـجـتـبـى (ع ) در دامن پیامبر(ص ) رشد ونمو کرد و هر دو از آغاز زندگانى خویش از سرچشمه وحـى و رسـالـت سـیـراب شـدنـد.آنـان بـه دلالـت آیه مباهله , از فرزندان پیامبر(ص ) محسوب مى گردند.
پیامبر اکرم (ص ) بارها با گفتار و کردار خویش , شدت محبت خود به امام حسن (ع ) و امام حسین (ع ) را بـه صـحابه گوشزد نمود و آنان را به دوستى این دوریحانه بهشت فراخواند. از آن حضرت نقل شده است که درباره امام حسن و امام حسین (ع ) فرمود: اللهم انى احبهما فاحبهما واحب من یحبهما.(الارشاد, ج۲ , ص ۲۷) بارخدایا! من آن دو را دوست دارم , پس تو هم آنان را دوست بدار و با کسى که با آنان دوستى کند, دوست باش .
امـا خـلـفـاى بـنـى امـیه (معاویه و فرزندش یزید) به مقام معنوى امام حسین (ع ) ونزدیکى اش به پیامبراسلام (ص ) رشک برده و در پنهان و آشکار با وى دشمنى مى کردند و سرانجام نیز آن حضرت را در سرزمین کربلا با وضع فجیعى به شهادت رساندند.

رویدادهاى مهم

۱. تحمل مصیبت رحلت جدش , پیامبر اسلام (ص ), در سال یازدهم هجرى .
۲٫ فشارهاى روانى مخالفان بر پدر و مادرش , پس از رحلت پیامبر اسلام (ص ).
۳٫ تحمل مصیبت شهادت مادرش , فاطمه زهرا(س ), در سال یازدهم هجرى .
۴٫ همراهى با پدرش , امام على (ع ), در تصدى خلافت اسلامى و حضور درجنگ هاى جمل , صفین و نهروان .
۵٫ تحمل مصیبت شهادت پدرش , امام على (ع ), در محراب مسجد کوفه , در۲۱رمضان سال چهلم هجرى .
۶٫ انـتـخـاب بـرادرش , امـام حـسـن مـجـتـبـى (ع ) بـه خـلافـت امـت اسلامى , پس ازشهادت امیرالمؤمنین (ع ).
۷٫ خـیانت سران نظامى و قومى و سپاهیان به امام حسن مجتبى (ع ) و صلح اجبارى آن حضرت با معاویة بن ابى سفیان , در جمادى الاول سال ۴۱ هجرى .
۸٫ تحمل مصیبت شهادت برادرش , امام حسن مجتبى (ع ), در سال ۵۰ هجرى .
۹٫ نامه شیعیان بصره و کوفه به امام حسین (ع ) پس از شهادت امام حسن مجتبى (ع ) براى دعوت بـه رهـبـرى قـیـام علیه معاویة بن ابى سفیان و عدم پذیرش امام حسین (ع ) به خاطر پایبندى به صلحنامه امام حسن مجتبى (ع ).
۱۰٫ هلاکت معاویة بن ابى سفیان و جانشینى فرزندش , یزید بر منصب خلافت ,در رجب سال شصت هجرى .
۱۱٫ نامه شدید اللحن یزید به والى مدینه , ولید بن عتبه , مبنى بر گرفتن بیعت ازمردم , به ویژه ابا عبداللّه الحسین (ع ).
۱۲٫ امـتـنـاع امـام حسین (ع ) از بیعت با یزید بن معاویه و خروج از مدینه به همراه خاندن خود, در آخرین روزهاى رجب سال شصت هجرى .
۱۳٫ ورود امـام حسین (ع ) به مکه معظمه , در سوم شعبان سال شصت هجرى , واقامت در آن جا تا هشتم ذى حجه همان سال (به مدت چهار ماه و پنج روز).
۱۴٫ جـنـبش سران و بزرگان شیعه در کوفه و دعوت آنان از امام حسین (ع ) براى ورود به کوفه و رهبرى قیام علیه یزید.
۱۵٫ فـرسـتـادن مسلم بن عقیل به کوفه از سوى امام حسین (ع ), براى فراهم آوردن زمینه قیام بر ضد امویان .
۱۶٫ ورود مـسلم بن عقیل به کوفه , در پنجم شوال سال شصت هجرى , و بیعت بیش از هجده هزار نفر از شیعیان با او.
۱۷٫ نامه طرفداران بنى امیه در کوفه به یزید بن معاویه و آگاهى او از ورودمسلم بن عقیل و قیام شیعیان .
۱۸٫ فرستادن یزیدبن معاویه عبیداللّه بن زیاد را به کوفه , براى نابودى قیام شیعیان .
۱۹٫ نامه امام حسین (ع ) به رؤساى پنج قبیله بزرگ بصره و دعوت آنان به قیام علیه امویان .
۲۰٫ اسـتـجـابـت چـهار قبیله بصره از قبایل بصره از دعوت اباعبداللّه الحسین (ع ) واعلام یارى آن حضرت .
۲۱٫ خروج امام حسین (ع ) از مکه معظمه به عزم کوفه , در هشتم ذى حجه سال شصت هجرى .
۲۲٫ نبرد مسلم بن عقیل با لشکریان عبیداللّه بن زیاد در کوفه و شهادت وى وهانى بن عروه در این واقعه , در نهم ذى حجه سال شصت هجرى (روز عرفه ).
۲۳٫ بـرخورد قافله امام حسین (ع ) با لشکریان حربن یزید تمیمى , در حوالى کوه ذوحسم و رفتار نیکوى اباعبداللّه الحسین (ع ) با لشکریان حر.
۲۴٫ رسـیـدن نامه عبیداللّه بن زیاد, حاکم کوفه به دست حربن یزید, مبنى برسخت گیرى بر امام حسین (ع ) و استقرار آن حضرت در بیابان خشک و بى آب .
۲۵٫ ورود قافله امام حسین (ع ) به کربلا و نزول در آن مکان , در تاریخ دوم محرم سال ۶۱ هجرى , و استقرار لشکریان حربن یزید در برابر آنان .
۲۶٫ واگذارى فرماندهى سپاه کوفه به عمربن سعد, توسط عبیداللّه بن زیاد, والى کوفه .
۲۷٫ ورود عمر بن سعد به همراهى چهار هزار مرد جنگى به کربلا براى مبارزه باامام حسین (ع ).
۲۸٫ تجمع بیش از سى هزار مرد جنگى در کربلا براى نبرد با لشکریان امام حسین (ع ).
۲۹٫ آمـادگـى لشکریان عمر بن سعد براى نبرد با امام حسین (ع ), در روز نهم محرم سال ۶۱ (روز تاسوعا) و درخواست مهلت امام حسین (ع ) از عمربن سعد, در شب عاشورا.
۳۰٫ فـرماندهى امام حسین (ع ) و آرایش سپاه اندک خویش , در روز عاشورا, به سه بخش میمنه , به فرماندهى زهیر بن قین , میسره , به فرماندهى حبیب بن مظاهر, وپرچمدارى در قلب سپاه توس ط عباس بن على (ع ).
۳۱٫ پـشـیـمـانـى حـر و خـروجش از سپاه عمر بن سعد و پیوستن به سپاه امام حسین (ع ) و طلب بخشش از آن حضرت .
۳۲٫ آغاز نبرد گروهى بین سپاهیان امام حسین (ع ) و سپاهیان عمر بن سعد, وکشته شدن قریب پنجاه نفر از یاران امام حسین (ع ), در میدان نبرد.
۳۳٫ خـطـبـه هاى مکرر امام حسین (ع ) براى سپاهیان عمر بن سعد, براى پیش گیرى از جنگ و خون ریزى .
۳۴٫ مـبارزه فردى یاران و اصحاب امام حسین (ع ) با سپاهیان عمر بن سعد, وشهادت مظلومانه و قهرمانانه یکى پس از دیگرى آنان .
۳۵٫ مـبارزه امام حسین (ع ) با سپاهیان سیاه دل عمر بن سعد, و کشته شدن آن حضرت در میدان نبرد, به دست شمر بن ذى الجوشن (لعنة اللّه علیه ).
۳۶٫ جـدا کـردن سرهاى شهیدان کربلا و غارت لباس ها و ابزارهاى شخصى آنان به دست سپاهیان عمر بن سعد.
۳۷٫ اسب دوانى بر بدن هاى شهیدان کربلا توسط سپاهیان عمر بن سعد.
۳۸٫ غـارت خـیـمه ها و اسباب و وسایل شخصى بازماندگان قافله حسینى و به آتش کشیده شدن خیمه هاى آنان به دست لشکریان عمر بن سعد.
۳۹٫ دفـن کـشـتـه هـاى سـپـاهیان یزید به دست عمال عمر بن سعد, و عریان گذاشتن بدن هاى شهیدان در سرزمین گرم کربلا.
۴۰٫ اسیر و آواره کردن باز ماندگان قافله حسینى (زنان , کودکان و امام زین العابدین (ع )) و حرکت دادن آنان از کربلا به کوفه و از کوفه به شام , توسطسپاهیان عمر بن سعد.
۴۱٫ بـه خـاک سـپـرده شـدن بدن هاى شهیدان کربلا به دست گروهى از قبیله بنى اسد,در روز سیزدهم محرم سال ۶۱ هجرى .